cesto stajone pšašanja

Sollten Sie eine Frage haben, die hier noch nicht beantwortet ist,
dann nehmen Sie bitte mit uns Kontakt auf. Wir beraten Sie gern.

Powšyknje

Co wóznamjenjujo status „specialna šula“ pśi Dolnoserbskem gymnaziumje?

Dolnoserbski gymnazium Chóśebuz jo specialna šula (šula z wósebnym profilom pó § 8a BbgSchG) serbskeje mjeńšyny w Dolnej Łužycy. Śěžyšćo našogo profila jo woplěwanje serbskeje rěcy a kultury.

Wšykne wuknice a wukniki wuknu dolnoserbsku rěc a nałožuju ju kšac pó kšacu we wucbje serbšćiny a w drugich pśedmjatach. (→bilingualna wucba)

Zwenka wucby jo wjelika licba kulturelnych a towarišnostnych aktiwitow za naše wuknice a našych wuknikow, wósebnje muzisko-wuměłske póbitowanja a woplěwanje tradicijow (nałogi).

Kótare cuze rěcy mógu wuknice a wukniki wuknuś?

Wšykne wuknice a wukniki maju južo w zakładnej šuli ako prědnu cuzu rěc engelšćinu a wuknu ju pla nas dalej. Ako drugu cuzu rěc wuknu serbšćinu.

W ramiku wólbnoobligatoriskego pśedmjata wót 9. lětnika mógu wuknice a wukniki ako tśeśu cuzu rěc łatyńšćinu abo francojšćinu wubraś.

Kótare wótzamknjenja dostanu wuknice a wukniki pla Was?

Wšykne naše wuknice a wukniki dostanu glědajucy na lětnik wótchada a dojśpite wugbaśa bźez wobgranicowanjow normalne wótzamknjenja ako na wšyknych drugich Bramborskich šulach: jadnoru zdrjałosć za pówołańske wukubłanje (einfache Berufsbildungsreife - EinfBBR), zdrjałosć za pówołańske wukubłanje (Berufsbildungsreife - BBR), zdrjałosć za wušu šulu (Fachoberschulreife - FOR) abo šulski źěl zdrjałosći za fachowu wusokošulu (FHR).

Z wótzamknjenim 12. lětnika dostanu absolwenty a absolwentki „powšyknu zdrjałosć za fachowu wusokošulu” (AHR – abitura), z kótarejuž mógu se procowaś wó studijne městno na kuždej uniwersiśe abo wusokošuli w zwězkowej republice.

Móžo mójo góle z drugeje šule na Waš gymnazium pśejś?

Glědajucy na naš šulski profil jo wucba w pśedmjaśe serbšćiny pla nas obligatoriska. Pśejźenje jo togodla jano pótom móžne, gaž Wašo góle se na wucbje serbšćiny na něntejšnej šuli wobźělujo.

Źiwajśo pšosym na to, až pśejźenje z jadneje wušeje šule jo jano do 9. lětnika direktnje móžne. Pśejźenje pó 10. lětniku napórajo wóspjetowanje 10. lětnika na gymnaziumje. To pak płaśi na wšyknych bramborskich gymnaziumach.

We wuwześach jo pśejźenje z drugego gymnaziuma pó 10. lětniku móžne. Kontaktěrujśo pšosym za to zawcasa našogo koordinatora wušego schójźeńka.

Procedura pśiwześa Ü7

Maśo wósebnu proceduru pśiwześa?

Pśi normalnem pśejźenju ze zakładneje šule na dalej wjeźecu šulu pó 6. lětniku njejsu žedne wósebnosći.

Wobźělujośo se na cele normalnej procedurje pśiwześa „Ü7” zakładnych šulow a wuběraśo – jolic až jo to tak žycone – Dolnoserbski gymnazium ako prědne žycenje.

Pśizjawjeński formular za pśejźenje pó 6. lětniku namakajośo how: anmeldeformular_ue7_sj_2022-23.pdf

Pla nas se zwěsćujo pótom poziciski rěd ze slědujucych kriterijow:

Pśedznaśa w dolnoserbskej rěcy,
pósuźowanje ze zakładneje šule a połlětne wopismo 6. lětnika,
jolic až jo žycone teke indiwiduelne rozgrono za pśiwześe.

Informacije k pśiwześeju do našeje LuBK (Leistungs- und Begabungsklasse) namakajośo → how.

Pśiwzeju se skerjej WITAJ-wuknice a wukniki?

Wuknice a wukniki, kótarež w zakładnej šuli se wobźěluju na projekśe WITAJ, pśiwzeju se w paźe dopołnjenja powšyknych wuměnjenjow za gymnazium skerjej pśi nas.

Pśiwzejośo teke wuknice a wukniki, kótarež hyšći njewuměju dolnoserbsku rěc?

Pśiwzejomy w kuždem šulskem lěśe teke wuknice a wuknikow bźez pśedznaśow w dolnoserbskej rěcy. Wóni se spěchuju w prědnyma šulskima lětoma we wucbje pśidatnje a njemuse so bójaś škódow. Wótpowědujo faktam, až ceły rěd našych absolwentow a absolwentkow, kótarež se pó swójom šulskem casu zaběraju w Dolnej Łužycy z dolnoserbskeju rěcu a kulturu, jo akle pla nas tu rěc nawuknuł.

Ale we wuwześowem paźe płaśi, až se pśi wjele pśizjawjenjach wuknicow a wuknikow z projekta WITAJ respektiwnje z pśedznaśami w dolnoserbskej rěcy jano wóni se pśiwzeju. Až doněnta pak njejo se to stało.

Ceste pšašanja k LuBK (Leistungs- und Begabungsklasse - Ü5)

Kake wuměnjenja trjeba mójo góle za LuBK?

Pódla zajma za chójźenje do LuBK jo pśedwuměnjenje, až se njepśekšaca na połlětnem wopismje stwórtego lětnika censurowa suma 5 w pśedmjatach nimšćina, matematika a wěcna wěda abo nimšćina, matematika a prědna cuza rěc.

Kaki jo powšykny wótběg pśizjawjenja?

Pśizjawjenje se wótměwa w 3 kšacach:Wy stajijośo póžedanje (muster) do 09.01.2023 pśi zakładnej šuli pórucenje (toś ta PDF-dataja jo Wam k informaciji, zakładne šule maju toś ten formular) za chójźenje do LuBK.

My pórucujomy stajenje póžedanja hyšći pśed gódami!

Zakładna šula stajijo Wam pórucenje za Wašo góle do 08.02.2023 k dispoziciji
Wy stajijośo direktnje pla nas póžedanje na pśiwześe, kótaremuž pśipołožyjośo pšosym pórucenje zakładneje šule a kopiju połlětnego wopisma stwórtego lětnika. Nejpózdźejšy datum wótedaśa jo 17.02.2023.
Aby zwěsćiś mógali zasadnu kwalifikaciju a jolic až jo trjeba poziciski rěd procowarjow a procowaŕkow, pśepšosyjomy Wašo góle

nejžpjerwjej na 30-minutowe rozgrono zamóžnosćow a
na tak pomjenjony „prognostiski test“ dnja 18.03.23.

Pó 23.05.23 dostanu pśiwzete procowarje a procowaŕki swójo wobtwarźenje pśiwześa.

Co cynim, gaž zakładna šula pó 09.01.23 žedne pórucenja za LuBK wustajijo?

Pó § 7 (3) LuBKV su wopózdźone pśizjawjenja móžne (Leistungs- und Begabungsklassen-Verordnung - LuBKV).

Jolic až w zakładnej šuli žednogo wuspěcha njezmějośo, kontaktěrujśo nas pšosym → wósobinski. Zgromadnje ze Statnym šulskim amtom Chóśebuz rozwěžomy problem.

Zgromadnje ze Statnym šulskim amtom Chóśebuz rozwěžomy problem.

Ceste pšašanja k bilingualnej wucbje

Co groni „bilingualna wucba”?

Zapśimjeśe bilingualny groni „dwójorěcny”. We wucbje wěcnego pśedmjata se wužywatej nimska a dolnoserbska rěc za komunikaciju a ako cuza rěc w rozdźělnych późělach.

Późěl dolnoserbskeje rěcy se pśecej orientěrujo na rěcnych wuměnjenjach wótpowědneje rědownje respektiwnje kupki. Ceptaŕki a ceptarje źiwaju na to, až se fachowe wopśimjeśa na kuždy pad pósrědnjaju. Za to pśechadaju wědobnje abo spontanje mjazy wobyma rěcoma („Code-Switching“).

Kake niwowowe schójźeńki serbskorěcneje wucby eksistěruju?

Su tśi niwowowe schójźeńki:

Wucba w bilingualnych modulach:
Na zachopjeńku bilingualneje wucby a we wuknjeńskich kupkach z niskimi rěcnymi wuměnjenjami se wuwucuju jano jadnotliwe temy (module) w dolnoserbskej rěcy.
Bilingualna wucba:
To jo „normalna“ bilingualna wucba z późělom ciloweje rěcy we wusokosći 50% we wucbnej jadnośe. Ako za rěcnje wěcej wupominajuce temy tak teke na pśikład za wujasnjenje fachowych zapśimjeśow se nadalej nimska rěc wužywa.
Zwětšego jadnorěcna wucba:
Dolnoserbska rěc jo how głowna rěc we wucbje. Jano w nuznych padach se wužywa nimska rěc za wujasnjenje. Toś ta forma se njeměri na naše wukniki pšawidłownych rědownjow, ale wósebnje na WITAJ-wuknjecych abo teke wuknikow a wuknice z wjelgin dobrymi rěcnymi znaśami.

Wót ga a w kótarych pśedmjatach se wótměwa bilingualna wucba?

Biligualna wucba se wótměwa wót 3. wuknjeńskego lěta w pśedmjatoma stawizny a muzika.

„Wót 3. wuknjeńskego lěta“ groni za wuknikow a wuknice:

LuBK (Leistungs- und Begabungsklasse) wót sedymego lětnika a
Pšawidłowne rědownje wót źewjetego lětnika

W lětnikach do togo se w rěcnej wucbje se wě pśigótujo we wobyma wěcnyma pśedmjatoma kšac pó kšacu na bilingualnu wucbu.

Kak se bilingualna wucba w casu abitury dalej wjeźo?

W abiturnem schójźeńku – w lětnikoma 11 a 12 – se pśigótuju wuknice a wukniki abiturnego schójźeńka zaměrnje na studium na wusokošuli a se wě na abiturne pśespytowanja na kóńcu 12. lětnika. Togodla su how pominanja na bilingualnu wucbu mjeńše:

Wšykne wukniki a wuknice se wobźěluju nadalej na wucbje serbšćiny pak w zakładnem pak we wugbaśowem kursu.
Wukniki a wuknice, kótarež maju serbšćinu ako zakładny kurs wubjeru nanejmjenjej jadno bilingualne póbitowanje na modularnem niwowje. K tomu lice teke bilingualne seminarne kurse ako na pśikład seminarny kurs „žurnalistika“.

Muse wukniki a wuknice we wucbje dolnoserbski powědaś?

Ně. Jo zawěsće cil bilingualneje wucby, wuknjece kšac pó kšacu k pasiwnemu (słyšanje a cytanje) a aktiwnemu (powědanje a pisanje) rěcnemu wužywanjeju wuzamóžnjaś. How pak wužywamy princip „wuskoboźenja“ a žedno nuzkanje. To teke płaśi za pógódnośenje wustnych wugbaśow, kótarež se jano na fachowe wopśimjeśe póśěguju.

Muse wuknice a wukniki testy a rědowniske źěła w dolnoserbskej rěcy pisaś?

Ně. Teke how płaśi wótegrono na slědne pšašanje. Póstupam rěcnych wuměnjenjow wótpowědnje mógu se nadawki pak teke w dolnoserbskej rěcy stajiś – jolic až jo trjeba z nimskimi pokazkami.

Muse wukniki a wuknice w serbšćinje pśespytowanje cyniś?

Ně. Daniž w źasetej rědowni daniž w abiturnem pśespytowanju njemuse wuknjece pśespytowanje w dolnoserbskej rěcy cyniś. Toś ta se zasej a zasej zwigujuca basnicka jo kompletnje wopacna.

W źasetem lětniku se wótměwa pódla pśespytowanjowu w nimšćinje a matematice (nimskorěcnje) ako we wšyknych drugich Bramborskich šulach jadno pśespytowanje w cuzej rěcy. How maju wuknice a wukniki wólbu mjazy engelšćinu a serbšćinu.

Za abiturne pśepytowanja na kóńcu 12. lětnika płaśi: wuknice a wukniki, kótarež kśě wugbaśowy kurs serbšćiny cyniś, złožuju – ako teke w drugich wugbaśowych kursach – abiturne pśespytowanje (płaśi za wšykne lětniki, kótarež wót lěta 2021 abituru złožuju). Wšykne druge wuknice a wukniki mógu w zakładnem kursu serbšćiny abo w bilingualnem pśedmjaśe dolnoserbskorěcne pśespytowanje cyniś, jolic až wóni to kśě. Wó jadnotliwosćach k wólbje kursow a pśespytowanjow informěrujomy starjejšych a wuknjecych scasom.